ՎՃ

Բերնար Վերբեր
«Բացարձակ և հարաբերական գիտելիքի նոր հանրագիտարան» գրքից

Մարդն անդադար ինչ-որ մեկի ճնշման տակ է։ Քանի երջանիկ է, կասկածի տակ չի առնում այն, ինչ իրեն ճնշում է։ Երեխան նորմալ է համարում, որ իրեն ստիպում են ուտել մի բան, որ տանել չի կարողանում. իր ընտանիքն է, չէ՞։ Մեծը նորմալ է համարում, որ պետն իրեն ստորացնում է. նրա աշխատանքն է, չէ՞։ Մարդը նորմալ է համարում, որ իր կինն իրեն չի հարգում, դե, իր կինն է (կամ, համապատասխանաբար, ամուսինը)։ Նորմալ ենք համարում, որ կառավարությունն ավելի ու ավելի է իջեցնում մեր գնողունակությունը. քվեարկել ենք, չէ՞ այս կառավարության օգտին։

Մարդ ոչ միայն չի նկատում, որ իրեն խեղդում են, այլև իր աշխատանքը, ընտանիքը, քաղաքական համակարգը և իր բջիջների մեծ մասը համարում է իր անհատականության արտահայտություն։ Շատերը գոհ են իրենց՝ ստրուկի կարգավիճակից և պատրաստ են կենաց-մահու կռիվ տալ հանուն նրա, որ իրենց չազատեն շղթաներից։

Որպեսզի սրանք ուշքի գան, հարկավոր է ՎՃ (Վերաարժևորման ճգնաժամ)։ ՎՃ-ն կարող է բռնկվել ամենատարբեր ձևերով՝ դժբախտ պատահար, հիվանդություն, կողակցից բաժանում կամ աշխատանքից ազատում։ Ճգնաժամը մարդուն սարսափեցնում է, բայց գոնե մի քանի ակնթարթով ազատում է նրան սովորական դարձած ճնշումից։ ՎՃ ապրելով՝ մարդը հաճախ անմիջապես էլ գնում է փնտրելու մի ուրիշ բանտ, որով կփոխարինի ավիրվածը։ Բաժանվածն անմիջապես ուզում է երկրորդ անգամ ամուսնանալ։ Աշխատանքից ազատվածը համաձայնում է ավելի ծանր մի աշխատանքի…. Բայց այն պահից, երբ սկսվում է ՎՃ-ն մինչև այն պահը, երբ մարդը նորից կայունություն է ձեռք բերում, մի պայծառացում է ապրում, երբ հասկանում է, թե ինչպիսին կարող է լինել իսկական ազատությունը։ Իսկ դա շատ է վախեցնում նրան։